www.everlund.fora.pl

Sepiky

1. Do czego służy skala SCORE: Systematic Coronary Risk Evaluation - Ocena ryzyka określanego, jako bezwzględne prawdopodobieństwo wystąpienia w ciągu dziesięciu lat incydentu sercowo-naczyniowego, zakończonego zgonem. Wartość graniczna dużego ryzyka ≥ 5%.
W przypadku pacjenta młodszego niż 40 lat, obciążonego licznymi czynnikami ryzyka, trzeba wziąć pod uwagę jego zagrożenie zgonem sercowo-naczyniowym w wieku 60 lat (ekstrapolacja), przy aktualnym poziomie czynników ryzyka
Ocena ryzyka u osób bez klinicznie jawnej choroby niedokrwiennej serca i bez cukrzycy.

2. Wymień czynniki ryzyka brane pod uwagę w skali SCORE:
- stężenie cholesterolu całkowitego/stosunek stężeń cholesterolu całkowitego do cholesterolu HDL
płeć, palenie, RR skurczowe

3. Podaj ograniczenia i wady skali SCORE:
Ryzyko sercowo naczyniowe może być większe niż wskazuje na to skala SCORE
• U osób zbliżających się do następnej kategorii wiekowej
• Z przedkliniczną miażdżycą
• Z silnie dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku choroby sercowo naczyniowej
• z małym stężeniem HDL, zwiększonym stężeniem triglicerydów, upośledzoną tolerancją glukozy, zwiększonym stężeniem białka C-reaktywnego, fibrynogenu, homocysteiny, apolipoproteiny B , apolipoproteiny (a)
• Otyłych i prowadzących siedzący tryb życia

Ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu najbliższych 10 lat u 60-letniego mężczyzny lub kobiety bez objawów klinicznych choroby, jeśli stwierdza się umiarkowane zwiększenie stężenia cholesterolu całkowitego i nie występują inne czynniki ryzyka, takie jak palenie i nadciśnienie tętnicze, może być mniejsze niż u mężczyzny lub kobiety w tym samym wieku, u których istnieją inne czynniki ryzyka, nawet jeżeli stężenie cholesterolu całkowitego jest mniejsze

4. Wymień czynniki ryzyka CVD nie podlegające modyfikacji:
-Wiek >45 lat u mężczyzn >55 lat u kobiet
- Płeć męska
- Czynniki genetyczne (wywiad rodzinny)
- Obecność choroby na podłożu miażdżycy*
- Obecność cukrzycy*

5. Wymień czynniki ryzyka CVD podlegające modyfikacji:
-Zaprzestanie palenia tytoniu
- Zmniejszenie masy ciała u osób otyłych
- Leczenie zaburzeń lipidowych
- Leczenie nadciśnienia tętniczego
- Zwiększenie aktywności ruchowej

6. Klasyfikacja HA wg ESC:

KATEGORIA ciśnienie
skurczowe rozkurczowe
Ciśnienie optymalne <120 <80
Ciśnienie prawidłowe <130 <85
Ciśnienie wysokie prawidłowe 130-139 85-89
NADCIŚNIENIE ciśnienie
skurczowe rozkurczowe
Stopień 1 (łagodne) 140-159 90-99
"graniczne" 140-149 90-94
Stopień 2 (umiarkowane) 160-179 100-109
Stopień 3 (ciężkie) >180 >110
Izolowane skurczowe >140 <90
Graniczne izolowane skurczowe 140-149 <90

7. Podaj kryteria rozpoznania HA w zależności od stosowanej metody pomiaru:
Pomiar w gabinecie 140 90
24-godzinny (średnia) 125 80
Domowy (samokontrola) 135 85

8. Wskazania do całodobowego monitorowania RR:
• znaczne różnice ciśnienia w czasie kolejnych wizyt
• wysokie ciśnienie w gabinecie przy braku innych czynników ryzyka
• różnice pomiędzy pomiarami w gabinecie i domowymi (podejrzenie nadciśnienia białego fartucha)
• podejrzenie oporności na leczenie
 ocena objawów sugerujących hipotonię
 ocena nocnego spadku ciśnienia lub podejrzewany wzrost ciśnienia w nocy
 określenie wskazań do leczenia przeciwnadciśnieniowego
 dysfunkcja układu autonomicznego

9. Podaj wartości docelowe RR w zależności od współistniejących czynników:
 Bezpiecznie < 140/90 mm Hg

 Cukrzyca <130/<80 mm Hg

 Białkomocz > 1g/24h - <130/80 mm Hg
 Białkomocz > 3g/24h - <125/75 mm Hg

 Nie obniżać poniżej 65 mmHg ciśnienia rozkurczowego u chorych z izolowanym skurczowym nadciśnieniem

10. Wymień czynniki ryzyka brane pod uwagę w ocenie ryzyka HA:
Czynniki ryzyka
• Wiek M>55 r.ż., K>65 r.ż.
• Zaburzenia lipidowe
• Palenie tytoniu
• Wywiad rodzinny
• Otyłość brzuszna
• CRP>1mg/dl

11. Wymień powikłania narządowe HA:
Powikłania narządowe
• Przerost lewej komory
• Obecność miażdżycy subklinicznej
• Nieznaczne ↑stężenia kreatyniny
• Mikroalbuminuria

12. Badania podstawowe w diagnostyce HA:
• glukoza
• lipidogram
• triglicerydy
• kwas moczowy
• kreatynina
• potas, sód
• hemoglobina, hematokryt
• badanie ogólne moczu
• EKG

13.
14. Wymień choroby towarzyszące HA:
• Cukrzyca
• Udar mózgu, TIA
• IHD
• Niewydolność nerek
• Choroba naczyń obwodowych
• retinopatia

15. Opisz niefarmakologiczne zalecenia w HA:
• normalizacja masy ciała
• ograniczenie spożycia soli
• dieta DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension)
• ograniczenie spożycia alkoholu
• zaprzestanie palenia tytoniu
• podjęcie regularnej aktywności fizycznej

16. Podaj granice wartości prawidłowych frakcji lipidowych i podział kliniczny dyslipidemii
mg/dl mmol/l
TC ³ 190 ³5,0
LDL-chol ³115 ³3,0
HDL-chol <40 (M) <1,0
<46 (K) <1,2
TG ³150 ³1,7

utrzymanie docelowego LDL-chol < 100 mg/dl przy dużym ryzyku
Podział kliniczny: hipercholesterolemia, hipertrójglicerydemia, hiperlipidemia mieszna, hipialfalipoproteinemia.

17. Scharakteryzuj dyslipidemię aterogenną:
• TG (³150 mg/dl)
( VLDL, retencja lipoprotein
poposiłkowych, tj. remnantów)
• ¯ HDL-chol (<40 mg/dl)
• małe, gęste LDL
• LDL-chol najczęściej umiarkowanie zwiększony
Aterogenna dyslipidemia charakterystyczna jest dla tych pacjentów, którzy mają insulinooporność i hiperinsulinemię

18. Podaj wartości docelowe lipidogramu w zależności od ryzyka całkowitego:
a) LDL-chol <100 mg/dl, T-chol <175 mg/dl jeśli
• choroba sercowo-naczyniowa
• cukrzyca
• ciężka hipercholesterolemia lub ciężkie nadciśnienie
• ryzyko zgonu ≥5% w ciągu 10 lat (karta ryzyka SCORE)

b) LDL-chol <115 mg/dl, T-chol <190 mg/dl jeśli ryzyko zgonu < 5% (karta ryzyka SCORE)

19. Opisz możliwości niefarmakologicznej modyfikacji stężeń poszczególnych frakcji:
↓ LDL:
↓ spożycia: nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu pokarmowego
↓ masy ciała u otyłych

↑ spożycia:
• jedno- i wielo-nienasyconych kwasów tłuszczowych ω-3
• błonnika
sterole i stanole roślinne

↑ HDL:
• ↓ masy ciała u otyłych
• zaprzestanie palenia tytoniu
• ↑ wysiłku fizycznego

↓ TG:
• ↓ masy ciała u otyłych
• unikanie alkoholu
• ↓spożycia cukru
• ↑ spożycia kwasów tłuszczowych ω- 3
• ↑ wysiłku fizycznego

20. Wymień znane ci grupy preparatów hipolipemizujących wraz z typowymi wskazaniami:
a) statyny: Leki pierwszego rzutu w obniżaniu LDL-chol
(ChNS, choroby innych tętnic, cukrzyca, duże ryzyko z innych przyczyn)
- pierwotna Hipercholesterolemia
- hiperlipidemia mieszna
- zaburzenia lipidowe po MI, udarze
- niestabilna choroba wieńcowa

b) fibraty: Leki do zwiększenia HDL-chol
– w aterogennej dyslipidemii
• monoterapia, jeśli LDL-chol odpowiada zaleceniom
• ze statyną, jeśli LDL-chol powyżej zalecanej wartości (ChNS, choroby innych tętnic, cukrzyca, duże ryzyko z innych przyczyn)
- hipertriglicerydemia
- hipercholesterolemia oporna na statyny
- hiperlipidemia mieszna
- niski HDL
- zespół metaboliczny

21. Podaj definicje i podział otyłości:
Przewlekły stan patologiczny polegający na nagromadzeniu w organizmie nadmiaru tkanki tłuszczowej.
Otyłość to choroba przewlekła, bez tendencji do samoistnego ustępowania, w której zespół objawów uwarunkowany jest czynnikami: zewnętrznymi: nieprawidłowe żywienie, mała aktywność fizyczna, stresy, zaburzenia psychoemocjonalne, leki ...
wewnętrznymi: genetyczne, metaboliczne, regulacyjne i degeneracyjne

Nadmiar tłuszczu w organizmie związany ze zwiększoną masą ciała tak, że wskaźnik masy ciała BMI przekracza 30 kg/m2
brzuszna Pośladkowo-udowa
androidalna gynoidalna
jabłko gruszka
androgeny estrogeny

22. Podaj definicję zespołu metabolicznego:
Otyłość brzuszna
Aterogenna dyslipidemia
Insulinooporność
Stan prozakrzepowy (↑PAI, ↑fibrynogen)
Stan prozapalny (↑CRP)

insulinooporność (cukrzyca typu 2, nieprawidłowa glikemia na czczo, upośledzona tolerancja glukozy lub
insulinoopoorność rozpoznana za pomocą klamry metabolicznej) + minimum 2 (nadciśnienie tętnicze, hipertriglicerydemia, zbyt małe stężenie cholesterolu HDL, otyłość, mikroalbuminuria)

Co najmniej 3 spośród następujących nieprawidłowości:
• zwiększony obwód talii (ponad 102 cm u mężczyzn i ponad 88 cm u kobiet),
• zwiększone stężenie triglicerydów w osoczu (≥150 mg/dl),
• zbyt niskiego stężenia cholesterolu HDL (<40 mg/dl u mężczyzn i <50mg/dl u kobiet),
• podwyższone ciśnienie tętnicze >130/85,
• podwyższone stężenie glukozy w osoczu na czczo >110 mg/dl.

23. Podstawowa zasada leczenia otyłości: Podstawą leczenia otyłości jest uzyskanie ujemnego bilansu energetycznego poprzez zalecenia dietetyczne, aktywność fizyczną, modyfikacje zachowań oraz farmakoterapię

24. Wymień preparaty farmakologiczne służące do leczenia otyłości i najważniejsze p.wskzania do ich stosowania:
Orlistat (Xenical)
Sibutramina (Meridia)

25. Korzyści z systematycznej aktywności ruchowej w zakresie układu krążenia:
• ↓ spoczynkowej i submaxymalnej HR
• ↓ spoczynkowego i submaxymalnego RR
• ↑ objętości serca
• ↑ max. pojemności minutowej i objętości minutowej
• ↑ tętniczo-żylnej różnicy zawartości tlenu we krwi
• ↑ stabilności elektrycznej serca
• wydłużenie rozkurczu
• ↑ kapilaryzajci mięśnia sercowego i średnicy tętnic wieńcowych
• zmniejszenie oporu naczyniowego
• zwiększenie wydolności fizycznej
• modyfikacja innych czynników CHNS

26. Przedstaw typowe zalecenia prozdrowotnej aktywności ruchowej:
• trening co najmniej 3 razy w tygodniu
• intensywnośc 60% tętna maxymalnego
• 30-60 minut
• wysiłki wytrzymałościowe
• ćwiczenia oporowe 10-15% jako uzupełnienie
• 1000 kcal/tydzień, min 200-300 kcal/trening

27. Podaj znane Ci możliwości oceny wydolności fizycznej i parametry służące do jej opisania
• czas wykonywania wysiłków o stałej lub zwiększającej się intensywności
• wyniki testów wysiłkowych (VO2max, PWC85%maxT, próg anaerobowy, wyniki testów marszowo-biegowych – test Coopera)
• u osób chorych – test korytarzowy

28. Wyjaśnij pojęcia wysiłków: aerobowych, oporowych, siłowych
Aerobowy –
Oporowy
Siłowy
Ćwiczenia aerobowe (wytrzymałościowe), czyli marsz, bieg, pływanie, jazda na rowerze, powinny być wykonywane 2 razy w tygodniu, po co najmniej 20 minut. Intensywność ćwiczeń powinna być taka, aby ćwiczenia odbywały się na poziomie 40-60% rezerwy częstości skurczów serca (różnicy pomiędzy maksymalną częstością skurczów serca w czasie próby wysiłkowej i w spoczynku).
Drugą miarą oceny intensywności wysiłku jest tzw. skala Borga, czyli skala ciężkości odczuwania wysiłku fizycznego. W 20-stopniowej wersji tej skali wysiłek powinien być na poziomie 11-13 punktów, to oznacza wysiłek lekki do umiarkowanego.
Ćwiczenia siłowe (oporowe) powinny być wykonywane 2 razy w tygodniu, po 20 minut, i zawierać 1 zestaw obejmujący 8-10 ćwiczeń angażujących najważniejsze grupy mięśniowe. Intensywność obciążeń powinna być dobierana w ten sposób, aby każde ćwiczenie wykonywać 10-15 razy (10-15 powtórzeń danego ruchu).
29. Podaj p.wskzania do próby wysiłkowej:
• pierwsze doby po koronaroplastyce
• niestabilna choroba wieńcowa
• brak zgody pacjenta
• czynna infekcja
• tętniaki
• zmiany zatorowo-zakrzepowe
• wady serca od II stopnia, stenozy
• zaburzenia rytmu: bloki II-III, odnóg
• kardiomiopatie
• zapalenie mięsnia sercowego
• choroby ogólnoustrojowei i ich leczenie (nowotwory, nadczynnośc tarczycy, niewyrównana DM, ciężka astma, nieuregulowane HA)

30. Wymień wskazania do przerwania próby wysilkowej:
• wyraźne żadąnie pacjenta
• ból dławicowy, duszność, ogólne wyczerpanie fizyczne, zawroty, zaburzenia równowagi
• bladość, sinica, zmina lepka skóra
• poziome lub skośne do dolu obniżenia ST o 2mm
• uniesienie ST o 1 mm
• zanczne nasilenie zaburzeń rytmu
• częstoskurcz nadkomorowy lub komorowy i gromadne skurcze dodatkowe

31. Przedstaw podstawowe zasady postępowania dla uniknięcia odwodnienia podczas wysilku fizycznego
• przed wysiłkiem 150-200ml
• w czasie wysiłku 150-200ml co 20 min
• płyny hipotoniczne, izotoniczne, nie hipertoniczne bo obciążają p.pok

32. Podaj zasady wysiłku fizycznego u osob z chorobami układu krazenia:
• próba wysiłkowa i określenie limitu tętna (metoda Karvonena)
• uzywanie subiektywnej skali oceny ciężkości pracy w punktach – skala Borga
• wysiłek wytrzymałościowy (10-15% oporowy)
• unikanikanie wzrostu RR (rowery, zmodyfikowana siatkówka)
• wysiłek o średniej intensywności
• dostęp do defibrylatora
• opieka

33. Co mierzy się za pomoca skali Fagerstroma i jakie ma to zastosowanie:
• W jakim czasie po przebudzeniu sięgasz po pierwszego papierosa?
• Czy trudno ci się powstrzymać od palenia w miejscach, gdzie jest ono niedozwolone?
• Którego papierosa najciężej byłoby ci się wyrzec?
• Ile papierosów dziennie palisz?
• Czy palisz częściej w ciągu pierwszych godzin po przebudzeniu?
• Czy palisz podczas choroby, która zmusza cię do leżenia w łóżku?

0-3 pkt. – niski poziom uzależnienia (siła woli, ew. NTZ 2 mg)
4-5 pkt – średni stopień uzależnienia (regularne NTZ 2 mg)
6-10 pkt.- wysoki stopień uzależnienia (silne objawy ostawienie, NTZ 4 mg)

Zastosowanie – wybór terapii.

34. Podaj mechanizmy w jakich palenie przyspiesza rozwój miażdżycy:
wzrost RR, wzrost zapotrzebowania na tlen, wzrost HR, skurcz naczyn wiencowych, nasilenie adhezji i agregacji plytek, uszkodzenie śródbłonka, wzrost prozakrzepowej aktywności osocza, wzrost WKT, wzrost LDL, spadek HDL

35. Na czym polega substytucyjna terapia nikotynowa.
Postać:
• Gumy do żucia
• Plastry
• Tabletki do ssania

Zasady leczenia:
 Kontrolowane podawanie substancji uzależniającej
 Podawanie „tylko” nikotyny, bez pozostałych szkodliwych substancji
 Mniejsze dawki nikotyny niż w papierosach

 Leczenie powinno trwać min. 3 miesiące
 Wraz z rozpoczęciem leczenia należy zaprzestać palić papierosy
 Odstawienie leczenia możliwe, gdy wystarczy dawka 2 x 1 guma do żucia po 2 mg na dobę
 Skuteczność tym większa im większy stopień uzależnienia

36. Podaj zasady stosowania bupropionu wraz z przeciwwskazaniami
Działanie antynikotynowe: dokładny mechanizm nieznany, prawdopodobnie za pośrednictwem mechanizmów: noradrenaergicznego i dopaminergicznego (selektywny inhibitor neuronalnego wychwytu katecholamin -noradrenaliny i dopaminy,w minimalnym stopniu wpływa na wychwyt serotoniny)

Dawkowanie:
• 150 mg rano przez pierwsze 3 dni
• 2 x 150 mg od czwartego dnia leczenia
• Maksymalna dawka jednorazowa 150 mg
• Maksymalna dawka dobowa 300 mg
• Leczenie powinno trwać min. 7 tygodni
• Odstawienie tytoniu powinno nastąpić w ciagu pierwszych 2 tygodni leczenia

Przeciwwskazania:
 Nadwrażliwość na składniki preparatu
 Napady padaczkowe w wywiadzie
 Bulimia, jadłowstręt psychiczny w wywiadzie
 Równoczesne stosowanie innych leków działających ośrodkowo

Zalecane środki ostrożności:
 Uraz głowy w wywiadzie
 Nowotwór ośrodkowego układu nerwowego
 Cukrzyca
 Nadużywanie alkoholu lub leków uspokajających
 Stosowanie leków anorektycznych

Możliwe objawy niepożądane:
 Obj. ogólne (gorączka, osłabienie, bóle w klatce piersiowej)
 Tachykardia, rozszerzenie naczyń, wzrost lub spadek ciśnienia tętniczego, omdlenia
 Napady padaczkowe, bezsenność, drżenie, bóle i zawroty głowy, obniżenie nastroju, pobudzenie, niepokój
 Anoreksja
 Suchość w ustach, nudności, wymioty, bóle brzucha
 Reakcje nadwrażliwości
 Szum w uszach, zaburzenia widzenia, smaku.

37. Co to jest i do czego służy skala Borga
miarą oceny intensywności wysiłku jest tzw. skala Borga, czyli skala ciężkości odczuwania wysiłku fizycznego. W 20-stopniowej wersji tej skali wysiłek powinien być na poziomie 11-13 punktów, to oznacza wysiłek lekki do umiarkowanego

Zdrowie publiczne
Magdalena Kwaśniewska - adiunkt.
Wstęp i definicje
1. WHO 1946 - definicja zdrowia - dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny + harmonijny
rozwój ludzkości oraz takie warunki otocznia, które będą sprzyjały zdrowiu.
2. Hipokrates powiązał stan zdrowia z miejscami bytowania - musi być równowaga pomiędzy
człowiekiem a zewnętrznym otoczeniem. (traktat "o powietrzu, wodach i miejscu")
3. Traktat o chorobach nawiedzających naród" - pierwszy dokument, w którym wyrażono
przekonanie o przyrodniczym pochodzeniu chorób, a nie nadnaturalnym (zsyłanym z nieba)
4. Najważniejsze epidemie ch. zakaz. w dziejach ludzkości 11-15w. - trąd malaria; 14-18w.
dżuma;; 17-18w. ospa prawdziwa, kiła.
5. James Lind - w 1747 dokonał prototypu badania kliniczno-kontrolowanego wśród
marynarzy chorych na szkorbut. Marynarzy podzielił na grupy i każdym proponował inne
jedzenie.
6. Bernardo Ramazzini - zależność między powodziami i opadami, a występowanie malarii.
7. Rok wprowadzania skutecznej profilaktyki (ustalenie czynnika sprawczego):
szkorbut - 1753(wit c 1928); pelagra 1755...
8. Johan Peter Frank - twórca pojęcia zdrowia publicznego - zdrowie ogółu. Żądał od państwa
aby: przed zawarciem małżeństwa narzeczeni posiadali świadectwa zdrowia; opiekowano
się kobietami w ciąży; nadzór nad źródłami wody i ścieków; nauczanie higieny w szkole;
zwalczanie alkoholizmu i prostytucji. Miał duże zasługi dla nauczania medycyny -
nauczanie przy łóżku pacjenta, statystyka medyczna itp.
9. Edwin Chadwick - prawnik, dziennikarz - współtwórca pierwszej ustawy o zdrowiu
publicznym w Anglii w 1848r. Teza: "zdrowie zależy od warunków sanitarnych".
10. Benjamin Disraeli
11. Otto Bismark - twórca ubezpieczeniowego systemu ochrony zdrowia i regulacji prawnych
zdrowia publicznego. Opracował 3 ustawy - obowiązkowe ubezpieczenie
chorobowe+ubezpieczenie od następstw wypadków przy pracy+ ubezpieczenie na wypadek
inwalidztwa i bezrobocia = ustawa scaleniowa. Wprowadził obowiązek szczepień przeciw
ospie.
12. Józef Polak - założył czasopismo Zdrowie 1885
13. Najważniejsze odkrycia naukowe:
Wprowadzenie statystyki – 1662
Rozwój bakteriologii 1687
epidemiologia 1849
Odkrycie bakteryjnej etiologii chorób i szczepień - Koch i Pasteur.
14. W XX w. zdrowie publiczne zajęło się promowaniem zdrowego trybu życia i profilaktyką.
15. Koncepcja obszarów zdrowia Marca Lalonde'a - 1974r. Czynniki biologiczne 16%;
Środowiskowe 21%; Styl życia 53%; Opieka medyczna 10%.
16. Zdrowie publiczne 1920 = C.S.A. Winslow - nauka i sztuka zapobiegania chorobom,
przedłużenia życia i promocji zdrowia fizycznego (i psychicznego) przez wysiłek
społeczeństwa ukierunkowanych na : higienę środowiska, kontrolę zakażeń nauczanie zasad
higieny organizację służby zdrowia i pielęgniarskich. Inna definicja (Sheps) Zdrowie
publiczne to zorganizowany wysiłek społeczeństwa na rzecz ochrony, promocji i
przywracania zdrowia ludziom. Działania się zmieniają, ale cele są te samy - zmniejszenie
chorobowości, przedwczesnej śmiertelności oraz bólu i cierpienia.
17. Zadania i funkcje zdrowia publicznego:
na rzecz ogółu ludności - monitorowanie stanu zdrowia populacji oraz określenie potrzeb
zdrowotnych ludności.
18. W ciągu ostatnich 60 lat u osób w wielu 45-70 lat średnia życia wydłużyła się o 30 lat i to
właśnie dzięki zdrowiu publicznym. Bo zdrowie publiczne zapewnia powszechność
działań, a nie jedynie leczeniem osób osób już dotkniętych chorobą.
Palenie i picie a zdrowie publiczne
1. Główne przyczyny zgonów 64% to choroby przewlekłe niezakaźne - choroby naczyniowe +
nowotwory - 75% z nich.
2. Palenie odpowiada za 9% wszystkich zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych.
3. Wskaźnik DALY - murray i Lopez = liczba lat utraconych życia + życie w
niepełnosprawności
4. 1 daly = 1 utracony rok w pełni zdrowia.
5. picie i palenie to 2 i 3 miejsce w europie spośród czynników wpływających na DALY.
6. Połowa palaczy umrze z powodu palenia
7. co czwarty umrze przedwcześnie w wieku 35-69 lat
8. Tylko AIDS i palenie mają rosnącą tendencje zgonów.
9. w XX wieku 100 milionów na świecie zmarło z powodu palenia. W XXI liczba ta może
dojść do 1 mld.
10. W ciągu ostatnich 50 lat zmarło 1.9mln ludzi. Każdego roku ginie 69 tys osób.
11. palenie odpowiada za 3x więcej zgonów niż wszystkie pozamedyczne przyczyny.
12. Palacz codzienny - co najmniej 1 papieros przez co najmniej 6 miesięcy,
Okazjonalny - palący nie codziennie lub krócej niż 6 mies.
Nigdy nie palący - ktoś nigdy nie palił/ wypalił w życiu mniej niż 100 papierosów lub w
przeszłości paliła okazjonalnie.
13. U mężczyzn w każdym przedziale wiekowym spadła częstość palenia. U kobiet są
przedziały ze wrzosem częstości, a na pewno nie ma trendu spadkowego.
14. 75% kobiet i 63% mężczyzn w Polsce NIE PALI - więc są w większości.
15. Palacze codzienni - M:33.5% (5.2mln); K 21% (3.4mln); okazjonalni 3.3% M i K (1 mln)
16. 40-59 lat - największa częstość palenia tytoniu. Najczęściej u osób z wykształceniem
zasadniczym, ale częstość palenia u K z wykształceniem wyższym jest wyższa niż o tych z
wykształceniem podstawowym - u M odwrotnie. Częściej palą mieszkańcy miast. Średnio
rozpoczyna się między 18 a 24 rokiem życia. Hevy smokers to osoby palące więcej niż 20
papierosów dziennie przez więcej niż 20 tal. Średnio pali się 18 (M) i 16 (K) papierosów.
17. 60% codziennych palaczy musi zapalić w przeciągu godziny od obudzenia, 22.9% w ciągu
5 minut po przebudzeniu. Co czwarty palacz (23%) budzi się w nocy żeby zapalić.
18. 10% badanych nie widzi związku palenia z rakiem płuc, 20 % z zawałem a 40 % z udarem.
19. pali 20% lekarzy - najczęściej zabiegowcy ( chirurdzy, ginekolodzy). Najmniej palą
interniści i pediatrzy. 10% pulmonologów pali. W Szwecji pali 5% lekarzy, a w USA 2%.
20. 50mg nikotyny to dawka śmiertelna dla dorosłego człowieka. Według najnowszych danych
pochodne nikotyny mogą również sprzyjać rozwojowi nowotworów (blokowanie szlaku
apoptozy). Zwiększa częstość rytmu serca i działa arytmogennie. Zwiększa krzepliwość
krwi. Zwiększa LDL i obniża HDL.
21. Palenie jest silnie powiązane z wystąpieniem nowotworów w 17 lokalizacjach.
22. Palenie tytoniu według (ICD 10 - F17).
23. Palenie tytoniu zmniejsza skuteczność działania beta blokerów, opioidów, NLPZ-ów,
metyloksantyn, leków neuroleptycznych i anksjolitycznych.
24. Prekonteplacja - lubi palić -> kontemplacja - myśl o rzuceniu palenia-> decyzyjna - decyzja
rzucenia palenia -> test wg. Niny Schneider - 14 pytań czy osoba jest przygotowana do
rzucenia palenia (silna motywacja przy wyniku >7 i jest to dobry moment żeby spróbować
rzucić). Drugi test - test zależności nikotynowej Fagerstroma - 6 pytań o stopie uzależnienia.
Wynik > lub = 7 oznacza fizyczne uzależnienie. < 7 to uzależnienie behawioralne. W
uzależnieniu fizycznym wskazane leczenie farmakologiczne. Skrócony Fagerstrom - test
HSI - jak szybko po przebudzeniu zapala i ile wypala dziennie - 5-6 pkt =wysokie
uzależnienie, poniżej 2 = brak uzależnienia.
25. Farmakoterapia dla osób chcących rzucić, z wysoką motywacją, silnie uzależnionych i
mających zespół abstynencyjny po odstawieniu. Leczenie - NTZ; bubropion (Zyban) -
hamuje wychwyt zwrotny dopaminy, skuteczność to 30%, pełna terapia trwa 12 tyg, nie
zwiększa masy ciała; wareniklina (Champix) - częściowy agonista rec. nikotynowego,
najwyższa skuteczność. Obu tych leków można podawać u pacjentów z ostrą chorobą
układu sercowo-naczyniowego, w tym w okresie zwału. Tabex (cytyzyna) lub desmoxan -
działa podobnie do nikotyny, najtańszy - 53 zł za kurację - i najkrótsza terapia.
26. Strategie populacyjne ograniczenia palenia:
zasada minimalnej interwencji (5xA: ask czy pali; advice rzucenie palenia; oceń stopień
gotowości do rzucenia; asist rzucić palenie; arrange wizyty kontrolne) Iloraz szans tej
metody (OR)=1.69 jest porównywalny do NTZ. (Bupropion OR=2.72). 10 minutowa porada
zwiększy ilość abstynentów o 3-4%.
społeczne kampanie
rozporządzenia prawne
Profilaktyka i leczenie chorób przewlekłych w XXI wieku
(take home message - HEALTH IS WEALTH)
1. Średnia długość życia stale się wydłuża - w starożytnej Gracji 18 lat, obecnie w Japonii 83.
2. Najgroźniejsze epidemie chorób zakaźnych ludzkości
Dzuma 1347-1354 Europa/Azja/Bliski Wschód > 200mln
Grypa 1918-1920 cały świat 70-100 mln
Cholera 1817-1860 Indie ok 40mln
Ospa XVIII w. Europa ok 60 mln (ostatnia Epidemia ospy w Polsce - koniec lat 60tych -
Wrocław i Wieruszów - kilkanaście ofiar śmiertelnych)
AIDS 1981- teraz Cały świat >25 mln
3. HIV/AIDS; Gruźlica i Malaria - to w Europie choroby o niewielkiej ilości zgonów.
Choroby serca/naczyń i nowotwory to najważniejsza przyczyna umieralności. Na dalszych
miejscach choroby układu oddechowego i cukrzyca. (TRANSDFORMACJA
EPIDEMIOLOGICZNA)
4. W krajach rozwiniętych choroby niezakaźne stanowią przyczynę 59.2% zgonów. 31%
zgonów to choroby zakaźne, a pozostałe to przyczyny zewnętrzne.
5. Najczęstsza przyczyna zgonów to choroba niedokrwienna serca.
6. W Polsce prognozy są takie, że w 2030 roku na 1. miejscu wciąż będą choroby serca i
naczyń, na 2. nowotwory, a na 3. ma wejść AIDS. Dla Polski bardziej realne są
przewidywania przygotowane dla krajów o wysokim poziomie zamożności. (Choroby
naczyń serca, naczyń mózgowych, neo płuc, cukrzyca, POChP, Infekcje dróg oddechowych,
Alzheimer, neo jelit, neo żołądka, neo prostaty)
7. 50% zgonów w Europie jest z przyczyn chorób serca i naczyń. 4.35 mln zgonów w 53
krajach.
8. Cukrzyca - 3.2 mln zgonów na Świecie/rok
co 20 zgon związanych z cukrzycą
co 10 zgon u osób w wieku 35-64
u około 75% osób chorujących na cukrzycę w wieku <35 zgony są z powodu chorby
podstawowej.
Ilość osób chorujących w Polsce na cukrzycę rośnie
9. Współczesne epidemie zagrażające ludzkości: HA - 986 mln; Otyłość - 369mln; DM -
366mln. Skuteczność leczenia nadciśnienia w latach 90 tych wynosiła ok 2%. Obecnie to
jest około 20% (nie przekracza 30%). W Kanadzie i USA to ok. 50 - 60%.
10. Ważna tabela - czynniki ryzyka Polsce. Wyniki badania WOBASZ (2008).
Kobieta [%] mężczyzna[%]
palenie 23.8 39.8
HA 32.5 41.7
Cholesterol >5.0 58.3 59.8
Otyłość BMI>30 22.2 21
DM 6.2 7
Mała aktywność fizyczna 55.6 49.3
11. Badanie NATPOL (2011) - 3000tys osób objętych badaniem. W Polsce zmniejsza się liczbo
osób palących, ale rośnie ilość osób otyłych, z DM i HA.
12. W profilaktyce mamy:
 High risk strategy - wyławiamy ze społeczeństwa osoby o najliczniejszych czynnikach
ryzyka i zaczynamy wdrażać działania prozdrowotne
 Strategia populacyjna - działanie na całe społeczeństwo - głównie edukacja
 Prewencja wtórna - powstrzymanie postępu choroby, która już się zaczęła.
13. 80% chorób serca, udarów mózgu i cukrzycy i 40% neo można by uniknąć dzięki prewencji
14. Jedynie 3% środków finansowych jest przeznaczanych na profilaktykę
3 wykład
Ocena populacyjnych czynników ryzyka chorób
1. Są 3 etapy badani czynników określających występowania chorób:
1. opis częstości o i sposobu rozprzestrzeniania się chorób
2. formułowanie hipotez etiologicznych
3. sprawdzanie hipotez w badaniach eksperymentalnych lub obserwacyjnych
2. Badania eksperymentalne mogą być z randomizacja lub bez, a obserwacyjne
(nieeksperymentalne) z grupą kontrolną lub bez.
Badania obserwacyjne służą do oceny rokowania w określonej populacji lub oceny
szkodliwości czynników. Ich celem jest rejestracja jakiegoś stanu rzeczy, inwentaryzacja
pewnych badanych cech. Przykłady - badanie zachorowalności/chorobowości/śmiertelności
lub badanie pewnych cech antropometrycznych w populacji. Te badania mają odpowiedzieć
na pytania: kto, gdzie i kiedy choruje w zależności od różnych cech indywidualnych osób
(wiek, płeć, zawód, grupa etniczna, miejsce zamieszkania).
Badane przekrojowe - w jednym punkcie czasowym oceniamy grupę pacjentów w różnym
wieku i poszukujemy zależności np. wieku i częstości występowania choroby.
Badanie kohortowe - zaczynamy obserwować pewną grupę pacjentów i obserwujemy ich
latami patrząc w jakim wieku dana choroba się rozwinie.
Zmiany sekularne - zmiany w parametrach epidemiologicznych na przestrzeni dłuższego
czasu np. od 92 roku w Polsce spada umieralność na choroby układu sercowonaczyniowego.
Za tę zmianę odpowiada zmiana sposobu żywienia (mniejsze spożycie masła
i wołowiny) i zmniejszenie osób palących papierosy. W badaniu IMPACT wykazano że to
zmiana stylu życia w 54% odpowiada za zmniejszenie umieralności, a tylko w 37% postęp
leczenia.
Zmiany sezonowe - cykliczne stęż. cholesterolu może się zmieniać nawet o 60mg%, liczba
zawałów i udarów rośnie w miesiącach zimowych bo jest związek z częstszymi infekcjami
wirusem grypy i tymi jednostkami. Osoby szczepione miały mniejsze ryzyko udaru/zawału.
3. Formułowanie hipotezy roboczej. Budujemy je na podstawie:
1. Analogii z innymi zjawiskami
2. Kanon jedynej zgodności (badanie snowa nad cholera)
3. Metoda jedynej różnicy (zróżnicowanie terytorialne albo według płci - tylko jeden
czynnik sie zmienia i jeśli zmiana tego czynnika zmienia częstość zapadania/umierania
na dana chorobę to jest to czynnik związany z chorobą).
4. Hipotezy służą poszukiwania związku przyczynowo-skutkowego miedzy czynnikami
ryzyka, a chorobą.
5. Badanie retrospektywne - punktem wyjścia jest skutek danej choroby, a my sięgamy wstecz
szukając powód danej choroby. Mamy tutaj 2 grupy (badanie cc - case-control study), które
najlepiej aby różniły się tylko pod względem występowania choroby. Badania te są proste,
szybkie, tanie i dobre przy rzadkich chorobach, ale dane są mało wiarygodne, nie można
rozszerzyć wyników na populacje bo próba nie jest losowa.
6. Iloraz szans (OR) narażenia na potencjalny czynnik sprawczy. Jeśli OR jest 1 to czynnik nie
ma wpływu na chorobę, jeśli OR<1 to czynnik chroni przed chorobą, a jeśli OR>1 to
czynnik zwiększa ryzyko choroby.
7. Badanie prospektywne=badanie kohortowe. 2 grupy zdrowych osób w momencie startu
badania, ale jedna z nich jest narażona na czynnik ryzyka danej choroby. Jeśli różnice w
zachorowalności/umieralności są istotnie różnie to można powiedzieć, że dany czynnik jest
związany z chorobą, ale nie wiemy czy jest czynnikiem sprawczym póki nie ocenimy RR.
Są to badania bardziej wiarygodne - grupy są dobierane losowo i my ustalamy punkty
końcowe i możemy je szczegółowo oceniać. Wadą jest wysoki koszt (wysoki koszt i
trudności organizacyjne, nieprzydatność do chorób rzadkich, długi okres oczekiwania na
wyniki).
8. Ryzyko względne - relative risk - współczynnik zachorowalności - on wskazuje czy danych
czynnik jest czynnikiem sprawczym danej choroby - gdy RR<1 to czynnik ochrony, RR=1 -
czynnik bez znaczenia, RR>1 czynnik sprawczy choroby.
9. Podsumowanie - badania prospektywne są lepsze do oceny populacyjnych czynników
ryzyka chorób populacyjnych.
Metody wczesnego wykrywania chorób
1. Badaniem przesiewowym obejmuj się się osoby bez objawów danej choroby w celu
wczesnego jej wykrycia, a przez to zmniejszenia umieralności (i też zapadalności).
2. Test diagnostyczny w badaniu przesiewowym to ściśle określona, maksymalnie
zobiektywizowana metoda wykrywania poszukiwanej cechy (objawu) choroby lub stanu
zagrożenia zdrowia. Przy ocenie testu jakościowego test może być dodatni lub ujemny, ale
wiele testów jest jakościowy i wtedy trzeba przyjąć wartość danego parametru (ciśnienie
krwi, stez cholesterolu) które jest uznane za wynik dodatni. Dodatni wynik testu musi
podlegać weryfikacji klinicznej (czy jest prawdziwie dodatni). Trzeba potwierdzić pełnym
badaniem diagnostycznym typu klinicznego (jeśli badanie nie potwierdzi to wynik był
fałszywie dodatni).
3. Były opisane różnice między cechami diagnozowania klinicznego, a epidemiologicznego.
najważniejsze różnice:
1. personel medyczny średni może robić screeneng, a tylko lekarz może robić diag.klin.
2. badanie screen jest bardziej obiektywne bo są ustalone odgórne kryteria i nie ma
swobody takiej jak w doborze i interpretacji badań w diag. klin.
4. Cechy choroby do screenengu: choroba musi być częsta (powyżej 1% populacji choruje);
prowadzić do poważnych następstw; powinna być znana historia naturalna choroby i
powinna mieć okres przedkliniczny, gdzie można wdrożyć screening (nie choroba ostra);
powinniśmy umieć leczyć tą chorobą; powinniśmy dysponować właściwym testem.
Test powinien mieć wysoką trafność - możliwie kompletnie i poprawnie wykrywa wśród badanych
daną chorobę. Na trafność skalda się czułość i swoistość
5. Test o wysokiej czułości służy do wykrycia choroby (screening), a o wysokiej swoistości do
wykluczenia danej choroby (monitorowanie choroby).
6. Wskaźnik predykcyjny dodatni - ilu pt z dodatnim wynikiem testu jest chorych, a ujemy to
ilu pt z wynikiem ujemnym nie ma choroby.
7. Im większa częstość występowania choroby w populacji tym większa wartość
prognostyczna testu screeningowego.
8. Warunki powodzenia badania przesiewowego: przekonanie ludności że dbanie jest dobre,
dobra organizacja (pacjent nie może za długo czekać), jest bezpłatne, screening powinien się
kończyć stworzeniem grupą wysokiego ryzyka (to nie jest to samo co grupa dyspanseryjna)
9. Badanie przesiewowe to NIE jest to samo co metoda przesiewowa. Dopiero gdy metodę
zastosujemy w populacji i spełnimy kryteria badania screeningowego to mamy badanie
przesiewowe.
10. Testy przesiewowe to cytologia z szyjki i kanału macicy; mammografia w raku sutka (ale w
innych krajach jest też USG i badanie ręczne); kał na krew utajoną w kale w wykrywaniu
raka jelita grubego ( w innych krajach może być też sigmoidoskopia/kolonoskopia).
Zgłaszalność na kolonoskopie w Polsce wynosi 30%.
11. Tomografia komputerowa w screeningu raka płuc - zmniejsza zgony o 20%, a umieralność
ogólną o 7%. Jednak żeby wykryć 1 raka trzeba zbadać 217 palaczy.
12. Badanie PSA - 75% badań jest fałszywie ujemnych, a żeby wykryć neo trzeba zbadać 723
osób.
13. W wykrywaniu gruźlicy podstawowym testem jest test IGRA (nie daje fałszywie dodatnie u
pt szczepionych)
14. Cukrzyca - poziom glukozy na czczo lub po ociążeniu glukozą. Tylko w stanach przyjmuje
się HbA1c
15. Nadciśnienie - standaryzowane pomiary ciśnienia (kryteria, człowiek i aparat)
16. Otyłość BMI, WHR, wskaźnik DURNINA
17. Jaskra - pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego
18. Ostrość wzroku - tablice Snallena.
19. Depresja - wywiad standaryzowany (Skala Becka)
20. WZWB - antygen HBs Ag
21. AIDS - any-HIV
22. Osteoporoza - densytometria
23. Kiła - VDRL/ USR
24. próchnica - zdjęcie pantomograficzne lub test barwnikowy
25. problemy alkoholowe - kwestionariusze MAST, CAGE, AUDIT
26. Palenie - test FTND (Fagerstroma)
27. Markery nowotworowe mogą być testami pod warunkiem że są swoiste narządowo - PSA;
CA 15-3 i CA 125.
28. W wykrywaniu nadciśnienia pomiary domowe mają większą wartość niż pomiary kliniczne.
29. W ocenie choroby wieńcowej badanie wysiłkowe ma czułość 70% i swoistość 90% (EKG
42% i 70%, a wywiad 46% i 90%)
Cechy diagnostyczne testu screen:
A - wszystkie odp są prawidłowe
Czułość testu
Ciąg dalszy wykładu o testach przesiewowych
1. Wykrywanie grupy przeciętnego ryzyka w populacji - jakie badania:
1. Pomiar ciśnienia przynajmniej raz do roku niezależnie od wyników wcześniejszych
pomiarów
2. Pomiar glikemii - co 3 lata u osób powyżej 45. r.ź, a co roku u osób grupy ryzyka
3. mammografia dopiero po 50 r.ż. co 2 lata do 75r.z. Samokontrola piersi jest
nieskuteczna. W przedziale 40-50 lat zmniejszenie umieralności było tylko o 0.5%.
Efekty uboczne screeningu mammograf. - stres oczekiwania na wynik badania, wyniki
fałszywie ujemne (prowadzi do ignorowania przez chorą objawów i opóźnienie
leczenia), fałszywie dodatni (stres i dodatkowa diagnostyka). Kontrola jakości:
udział w badaniu >70%, powtórne wezwana <5%, odsetek raków inwazyjnych <15mm
wykrytych screennigiem - 50%. W Polsce screening tak skuteczny nie jest (o wiele
mniejsza zagłaszalność)
4. Cytologia - różne zalecenia:
1. pierwsza cytologia 21 lat. Co 2 lata do 30 r.z, po 30 rż co 3 lata.
2. Od 30 do 65 roku życia cytologia razem z badaniem na HPV raz na 5 lat.
Zgłaszalność na cytologię w Polsce wzrosła z 12.7 (2006r.) do 24% (2012r.) ale
ciągle jest małe.
5. Rak jelita grubego: 50-74lata - 2 próbki kału na krew utajoną przez 3 kolejne dni, co 1-2
lata. Nie osiąga się redukcji zachorowalności, ale znaczne zmniejszenie umieralności.
Polskie zalecenia: kał na krew co rok lub sigmoidoskopia co 5 lat lub kolonoskopia co
10 lat. Niestety jest oparte o spontaniczną zgłaszalność w wieku 50-65 lat.
Nowoczesnym testem przesiewowym alternatywnym dla kału na krew utajoną jest
Tumor M2-PK - wysoka czułość (do 91%) i swoistość (71,9-100%).
Septyna 9 to kolejny test przyszłości
2. Wczesne wykrywanie to w czasie bezobjawowym przesiew, a w czasie objawów
nieswoistych/mało nasilonych - czujność onkologiczna.
3. Wartość predykcyjna dodatnia mammografii to tylko 10.6%, ale zmniejsza umieralnosć o
30%. Najbardziej zmniejsza umieralność cytologia (o 80%).
4. Brak jest przydatności badań takich jak samo-badnie piersi i jądra, RTG klatki piersiowej (w
raku płuca).
5. Obowiązkowe badania noworodków - fenyloketonuria, hipotyreoza i mukowiscydoza.
6. Programy profilaktyczne dla Łódzkich dzieci (2014)
1. Wady wzroku i zeza
2. słuch u dzieci szkolnych
3. zaburzenia depresyjne
4. wcześniej byłą jeszcze próchnica - obecnie już nie ma!
7. Wywiady celowane z użyciem skal ryzyka:
1. SCORE - dla krajów europejskich, ale jest karta dla populacji Polskiej
2. Skala objaw-ryzyko - im wyższa punktacja tym większe prawdopodobieństwo cukrzycy
(przy 19-34pkt to aż 30%)
3. Skala do wykrycia zagrożenia rakiem sutka.
8. Pytania testowe:
1. O wydajności badania przesiewowego oprócz trafności testu o dobrej organizacji
decyduje jest właściwy dobór grupy badanej.
2. Wskaźnik predykcji wyników dodatnich testu diagnostycznego zależy głównie od
częstości występowania choroby w populacji.
3. Skuteczność badani przesiewowego w wykrywaniu wczesnych postaci nowotworów w
stosunku do piersi i szyjki macicy.
4. Do badań przesiewowych wykrywający choroby przewlekłe należą cukrzyca, rak piersi i
szyjka macicy.
System ochrony zdrowia w Polsce
1. O systemie zdrowia w danym państwie decyduje sposób finansowania . Realny model
finansowania powinien opierać się na współdziałaniu sektora publicznego i prywatnego
1. Model ubezpieczeniowy
2. narodowej służby zdrowia
3. prywatnych ubezpieczeń (wolnorynkowy)
2. Modele organizacyjne systemu ochrony zdrowia - jest ich 5.
3. Są 4 źródła finansowania: podatki, składki ubezpieczeniowe obowiązkowe i dobrowolne
oraz opłaty bezpośrednie od pacjenta.
4. Narodowe programy zdrowotne i szczepienia są zawsze finansowane z budżetu państwa.
5. W Polsce system jest zbliżony do sytemu Bismarcka. Czyli finansowanie to ubezpieczenia
zdrowotne (obowiązkowe i dobrowolne), budżet państwa, środki własne i środki quasiubezpieczeniowe.
6. Struktura wydatków publicznych na ochronę zdrowia w PL:
1. 84% NFZ, reszta to jednostki samorządu terytorialnego i budżet państwa.
2. 7% PKB było przeznaczonych na ochronę zdrowia w 2010r.
3. Najwyższe nakłady na opiekę zdrowotną są w Norwegii.
7. Zasady powszechnego ubezpieczania zdrowotnego w PL:
1. powszechność
2. 9% podstawy wymiaru podatku - dla pracujących to przychód objęty podatkiem
(PIT)7.75% i 1.25 podatku dochodowego. Jeśli ktoś ma działalność gospodarczą to płaci
9% z kwoty nie mniejszej niż 75% z przeciętnego średniego wynagrodzenia. Ale można
zapłacić więcej.
3. Nie można zrezygnować z ubezpieczenia
4. państwo finansuje składki za osoby które nie płacą podatków.
8. Do bezpłatnego ubezpieczania upoważnia:
1. Kobiety w ciąży
2. obcokrajowcy na podstawie umów miedzy państwami
3. dzieci do 18 rz i uczący się do 24.
9. Kiedy jest spełniony obowiązek ubezpieczania zdrowotnego.
Zgłoszenie osoby do NFZ->opłacenie składki w terminie->skierowanie zgłoszenia do ZUS
lub KRUS->uzyskanie praw do świadczeń zdrowotnych
10. Z budżetu są finansowane:
1. składki określonych grup ludności: służby mundurowe, rolny, parlamentarzyści -
łącznie 4mln osób)
2. wysykospecjalistyczne procedury medyczne
3. pogotowie ratunkowe
4. programy polityki zdrowotnej i obowiązkowe szczepienia
5. sanepid
6. Dotacje dla SP ZOZ na zapobieganie problemom zdrowotnym
7. SORy są finansowane z NFZu (ale tylko w 30% więc przynoszą wielkie straty dla
szpitali), a pogotowie ratunkowe z budżetu.
8. Z NFZ nie jest finansowana chirurgia plastyczna (estetyczna), ortodoncja dla dorosłych.
9. Polska jest jedynym krajem gdzie nie ma dopłat bezpośrednich (czyli pacjent płaci
drobną opłatę za wizytę lub wypisanie recepty).
10. Ubezpieczenia prywatne to tylko 30% środków na ochronę zdrowia.
11. Quasi-ubezpieczenie
1. Świadczenia opłacone w ramach medycyny pracy
2. forma gratyfikacji (dodatkowe wynagrodzenie) dla pracowników/ich rodzin
3. odciążenie systemu publicznych ubezpieczeń, ale nieuregulowane prawnie.
12. 19% Polaków ma dodatkowo wykupione ubezpieczenie, z czego 13% kupuje je sami, a dla
6% pracodawca.
13. W 1999 r byłą zmiana systemu finansowania służby zdrowia.
14. Zakładem opieki zdrowotnej (ZOZem) od 2011 roku nie jest żłobek.
15. Od tego roku określenie "ZOZ" zastąpiono "podmiotem leczniczym"
16. Przedsiębiorcy tworzą NZOZ czyli przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego. Czyli podmioty
lecznicze prowadzą przedsiębiorstwa.
17. Pracodawca i prywatny ubezpieczyciel nie ma wgląd w naszą dokumentacje medyczną.
18. Świadczeniem zdrowotnym nie jest stwierdzenie zgonu, ani porada dietetyczna (fundusz nie
płaci).
19. Do głównych zadań NFZ należy finansowanie świadczeń zdrowotnych oraz zapewnianie
refundacji leków w ramach posiadanych środków. (prowadzenie centralnego wykazu
ubezpieczonych - EWUŚ również)
20. Budżet całkowity NFZ to 64.5 mld zł i najwięcej idzie na leczenie szpitalne (27.4%).
21. Świadczeniobiorca to pacjent, świadczeniodawca to podmioty lecznicze publiczne (SPZOZ)
i niepubliczne (NZOZ), lekarze ubezpieczenia zdrowotnego.
22. Jesteśmy w okresie przejściowym od systemu budżetowego do systemu ubezpieczeniowego,
ale jesteśmy bliżej ubezpieczeniowego bo składka nie jest dobrowolne (powszechna i
obowiązkowa, a płacący nie ma wpływu na co zostanie wydana - bardziej społeczne
zabezpieczenie)
23. Pytania:
1. Polski system opieki ubezpieczeniowej
2. składka wynosi 9%
3. NFZ jest plątnikiem
Nowoczesna prewencja chorób serca i naczyń - jak osiągnąć sukces?
1. Choroby serca i naczyń są przyczyną prawie 50% zgonów w Europie. 4.35 mln zgonów w
krajach należących do WHO EURO oraz ok. 1.9 mln w UE. koszty to 169 mld euro.
2. w 1991 r. Polska miała najwyższy odsetek zgonów z powodów chorób sercowonaczyniowych
(ok. 52%). Od tego czasu znacząca spada - do 2008 roku obniżył się o około
13 pkt %.
3. W Polsce w ramach strajku w latach 1996-97 lekarze nie wypełniali kart umieralności i
dlatego nie dysponujemy danymi umieralności za ten okres.
4. Porównanie umieralności między 99 i 2009 r - U KOBIET - spada % zgonów na choroby
układu sercowo naczyniowego (-26.24%) i udarów, ale rośnie współczynnik zgonów
nagłych (27.64%) oraz wad serca i niewydolności serca. U mężczyzn podobnie, ale wartości
rosnące są większe niżu kobiet.
5. 180 tys i ponad 200 tys - liczba zgonów w latach 99 - 2009 dla kobiet i mężczyzn
odpowiednio.
6. U mężczyzn rośnie umieralność z powodu nadciśnienia tętniczego, a u kobiet spada.
7. Aż 80 chorób serca, udarów mózgu, DM oraz 40% neo można by uniknąć gdyby
wyeliminować najważniejsze czynniki ryzyka (mimo to nakłady na profilaktykę są bardzo
niskie - 3%)
8. North Karelia Project (Finlandia). Było tam dużo zgonów przedwczesnych z przyczyn
sercowo-naczyniowych i innych. Zastosowano program profilaktyczny dla całego
społeczeństwa, bazujący na usunięciu znanych czynników ryzyka (palenie, wysoki poziom
cholesterolu, nadciśnienie). Połączeniu dwóch podejść - strategia wysokiego ryzyka i
populacyjna. Największe sukcesy jakie osiągnięto - zmniejszenie spożycia masła (a wzrost
spożycia margaryn, również ze sterolami); znaczne obniżenie stężenia cholesterolu i
ciśnienia tętniczego (zmniejszono skurczowe średnio ze 150 do 140). Nie zredukowano
ilości kobiet palących (w Skandynawii pali więcej kobiet niż mężczyzn). W północnej
Kareli zmniejszyła się o 82% umieralność na choroby naczyniowe (w całej Finlandii, która
została później włączona, spadek był ok 72%). Zmniejszyła się również umieralność na
nowotwory ogólnie (-44%) i raka płuc (-71%), a umieralność całkowita spadła o 49%.
9. Nowe czynniki ryzyka:
Swoiste (przeciwciał przeciw patogenom), homocysteina
10. Badanie the Interheart. W 52 krajach w jednym czasie oznaczano klasyczne czynniki ryzyka
u pacjentów przyjętych do szpitala z zawałem serca i grupę kontrolną przyjmowaną na inne
oddziały z przyczyn pozakardilogicznych. Te 9 czynników odpowiada za 90 i 94 % chorób u
M i K (odpowiednio). Są to: dyslipidemia, palenie , czynniki psychologiczne, otyłość
brzuszna, nadciśnienie, warzywa i owoce, aktywność fizyczna, cukrzyca i spożycie
alkoholu.
11. Badanie WOBASZ - wiarygodne dane epidemiologiczne na temat stanu zdrowia ludności.
Czynik ryzyka kobiety Mężczyźni
palenie 23.8 39.8
HA 32.5 41,7
Cholesterol >5 58,3 59,8
Otyłość...
12. Kolejne badanie (mniejsza ilość osób, ale bardziej aktualne - NATPOL 2011).
Rozpowszechnienie nadciśnienie 32%, palenia 27, BMI >30 22%, Hipercholesterolemii...
13. Przewiduje się jedynie ograniczenie ilości osób palących, a pozostałe czynniki ryzyka będą
w Polsce rosły.
14. Model IMPACT - pozwala na ocenę jakie czynniki odpowiedzialne są ze redukcje
umieralności - tutaj akurat choroby wieńcowej - przewidywanie efektów potencjalnej
interwencji (co ma większe znaczenie - zmiana stylu życia, czy poprawa procedur
medycznych). Wnioski - korzystniejsze jest zmniejszenie ilości czynników ryzyka ( u
mężczyzn szczególnie obniżenie cholesterolu i zmniejszenie palenia, a u kobiet
zmniejszenie cholesterolu i ciśnienia) niż poprawa poziomu leczenia. Wnioski:
1. zmiana czynników ryzyka odpowiada w 54% obserwowanych zmian
2. zmiany w terapii kardiologicznej odpowiadały za 37% zmian
3. Tak jest w większości krajów z wyjątkiem USA gdzie interwencja kardiologiczna jest
ważniejsza.
15. Przynajmniej 2 z 3 osób dorosłych, mają jeden podlegający modyfikacji czynnik ryzyka
16. W Polsce brakuje koordynacji różnych sektorów (rolnictwo, transport, edukacji, zdrowia)
17. Grupy wysokiego ryzyka:
1. Pacjenci z rozpoznaną chorobą układu krążenia
2. pacjenci z wysokim ryzykiem ogólnym (SCORE>=5)
3. pacjenci ze znacznie nasilonym pojedynczym czynnikiem ryzyka (wysoki LDL itp.)
4. Pacjenci z DM2 lub DM1 i mikralbuminurią
18. Tablice SOCRE - szacowanie ryzyka zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w przeciągu
najbliższych 10 lat.
19. W Polsce na koronarografie czeka się średnio 2-12 tyg; PCI 2-4 tyg; wszczepienie
stymulatora 1-4tyg; ICD 2-8 tyg, ablacja 4-12 tyg.
20. Polskie forum profilaktyki. Skupia najważniejsze towarzystwa naukowe zajmujące się
chorobami dotyczącymi układu sercowo-naczyniowego. Tworzą wytyczne na temat badań,
profilaktyki, leczenia itp. Zachęcam do odwiedzenia strony: pfp.edu.pl Razz

21. Odsetek osób o bardzo wysokim poziomie ryzyka globalnego w Polsce (WOBASZ) - 46%
mężczyzn i 21 % kobiet.
22. W Polsce niewystarczająca jest identyfikacji osób wysokiego ryzyka.
23. EUROASPIRE III - prewencja wtórna w 8 krajach EU. Częstość występowania czynników
ryzyka jest wciąż bardzo wysoka, a profilaktyka wtórna jest bardzo słaba.
24. W badaniu amerykański udowodniono, że gdyby prewencja była skuteczna w 100% to o
61% spadłoby ryzyko zawału.
25. Zalecenia. Jeść więcej - ryby, czosnek, błonnik, oliwa z oliwek, soja, orzechy. Pić więcej
zielonej herbaty (polifenole). Zmniejszyć ilość soli w diecie (przeciętne spożycie soli w PL
to 12-15 g. czyli 2-3 razy zbyt wiele) - pochodzi ona przede wszystkim z produktów
przetworzonych.
26. W Polsce w 2004 roku jedynie 0.5% wydatków poniesionych przez NFZ na opiekę
kardiologiczną, stanowiły wydatki na programy profilaktyczne (9.7 mln).
Optymalna dieta i poziom aktywności w profilaktyce chorób układu krążenia
1. otyłość i siedzący tryb życia odpowiadają za 300000 przedwczesnych zgonów i
przynajmniej 90 mld USD wydatków bezpośrednich na leczenie USA.
2. Ryzyko raka okrężnicy rośnie 2,48 razy przy BMI >30, trzustki i trzonu macicy o 2,5 i 3,5
przy BMI>35.
3. Nieprawidłowe żywienie - charakterystyka:
1. duże spożycie tłuszczów nasyconych - trans; nienasyconych kwasów tłuszczowych i
cholesterolu.
2. Nadmierne spożycie węglowodanów prostych i produktów o wysokim indeksie
glikemicznym (wzrost ryzyka DM2)
3. małe spożycie witamin będących antyoksydantami w naturalnych pokarmach (nie
suplementy) - wit C,E, beta-karoten, flawonoidy - zwiększa podatność LDL na
modyfikację oksydacyjną).
4. nadmiar spożycia sodu (większe ryzyko nadciśnienia)
5. Duże spożycie kalorii przy braku wystarczającej aktywności fizycznej - otyłość brzuszna
sprzyjająca zespołowi metabolicznemu.
6. Spożywamy zbyt mało wapnia, magnezu, a niektórzy zbyt mało żelaza.
4. Dieta wegetariańska jest lepsza w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych, tylko jeśli
jest dobrze skomponowana.
5. Zmniejszenie ilości spożywanych kalorii nie wydłuża życia.
6. Wprowadzenie o 2 punkty wskaźnika przestrzegania diety śródziemnomorskiej (1pkt -
wprowadzenie jednego elementu diety) zmniejsza o 9%umieralność całkowitą, o 9%
umieralność z powodu chuk (choroby układu krążenia), o 6% zachorowalność/umieralność
z powodu neo; o 13% z powodu Parkinsona i Alzheimera.
7. Lyon Diet Heart Study - dieta podobna do śródziemnomorskiej ( wzbogacona w kwas alfalinolenowy)
- zmniejsza o 70% umieralność z powodu z powodu chorób serca i naczyń oraz
umieralność ogólną u pacjentów po zawale serca.
8. Kwas alfa linolenowy (z oleju rzepakowego) zmniejsza ryzyko nagłej śmierci sercowej u
kobiet o 40%, poprzez hamowanie reakcji zapalnych w naczyniach i aktywacji komórek
śródbłonka (obniżenie CRP; VCAM-1, ICAM-1), obniża stężenie cholesterolu, LDL i
trójglicerydów. Optymalne spożycie kwasu alfa-linolenowego powinno wynosić 2 g
dziennie tj. około 0,6-1% dziennego zapotrzebowania kalorycznego.
9. Sól spozyta = 2,5 razy wiecej niż ilość sodu podana na etykiecie produktu.
10. Ryby morskie najlepiej byłoby spożywać codziennie. Według badania WOBASZ kobiety i
mężczyźni jedzą 15 i 19 g ryb dziennie.
11. Umiarkowane spożycie alkoholu działa korzystnie na stan zdrowia
12. Polipill - 1 tabletka zawierająca statynę, lek przeciwnadciśnieniowy i jeszcze 1 składnik, ale
inne badanie pokazało że polymeal (zestawienie najbardziej korzystnych składników
pokarmowych) można zredukować umieralność sercowo-naczyniową o 75%.
13. Przyczyny małej aktywności fizycznej:
1. Brak czasu (K 28,2%, M28,1%)
2. Zmęczenie fizyczne w pracy...
14. zalecenia dla osób zdrowych pomiędzy 18 a 65 rokiem życie
1. Trening wytrzymałościowy
1. aktywność o umiarkowanej intensywności 30 min dziennie przez 5 dni w tygodniu
2. aktywność o dużej intensywności 20 min dziennie przez 3 dni w tygodniu I(A) (musi
przyspieszyć oddech i praca serca)
3. Lub połączenie obu form na poziomie 450-750 METs x min/tydzień II(B)
4. Wysiłek nie powinien być krótszy niż 10 minut, ale takie cykle sumują się.
2. Trening wzmacniający siłę mięśni szkieletowych - trening oporowy.
1. Wykonywane co najmniej 2 razy w tygodniu uruchamiające duże grupy mięśni - 7
razy po 10 powtórzeń (IIa (A))
15. U osób z wysokim ryzykiem incydentu sercowo naczyniowego - nie powinno się uprawiać
sportu wyczynowego oraz zaplanować indywidualnie regularną aktywność fizyczną.
16. Kwalifikacja lekarska do sportu dla osób po 30-40 r życia chcących brać udział w sporcie:
1. OB, morfologia, badanie ogólne moczu;
2. Badanie podmiotowe/przedmiotowe, ocena w karcie SCORE
3. próba wysiłkowa (u osób z wyższym ryzykiem SCORE, chorbami uk, po 35 rż.)
4. Dodatkowe: lipidogram, glikemia, hsCRP. stęż. kw. moczowego,
5. Badania dodatkowe (echo serca, holter ciśnieniowy/EKG)
Epidemiologia, kontrola i zapobieganie chorobom nowotworowym
1. Profesor pochował wielu znajomych w średnim wieku, którzy umarli na nowotwory wiec to
oznaczą ze chorób tych jest więcej niż kiedyś. BTW: Liczby na grubo są ważne.
2. Druga co do częstości przyczyna umieralności w Europie (19% śmierci) i USA.
3. W Polsce 25% umiera z powodu nowotworów.
4. Zgon przedwczesny (przed 65 r.ż.). Co roku 100 tys umiera przedwcześnie (co 4 zgon).
Wypadamy gorzej niż inne kraje w Europie, Łódź wypada najgorzej na tle innych miast
wojewódzkich. U Kobiet nowotwory to główna przyczyna umieralności (u mężczyzn
przeważają choroby sercowo-naczyniowe).
5. Przyczyny wzrostu liczby zgonów na neo:
1. Wzrost liczby ludności
2. zmiana struktury wiekowej społeczeństwa - wzrost osób wieku "nowotworowym"
(kobiety po 40 i mężczyźni po 50 r.ż.)
3. Niezbyt szybkie zmiany w niekorzystnych postawach prozdrowotnych
4. Niezadowalające wczesne rozpoznawanie chorób neo.
6. W 2010 roku odsetek zgonów na neo wyniósł 25% (co 4 zgon w Pol jest z powodów neo)
7. Liczba Nowych zachorowań na neo w Polsce jest 138 tys/rok (69 mężczyźni i prawie 69
kobiety)
8. Liczba zgonów z powodów neo w Polsce wynosi 93 tys.
9. W Polsce mamy powyżej 450 tys. osób z rozpoznanymi chorobami neo.
10. U Kobiet wskaźniki zobiektywizowane umieralności na neo są na mniej więcej stałym
poziomie, a u mężczyzn spadają. Natomiast sama liczba neo i umieralność rosną.
11. W jest zdecydowana tendencja spadkowa jeśli chodzi o neo żołądka (bo mamy lepsze i
lepiej przechowywane jedzenie)
12. U kobiet rośnie liczba zgonów i zapadalności na neo jelita grubego i płuc. Ponadto mamy
wciąż bardzo wysokie wartości na raka szyjki macicy
13. U mężczyzn umieralność na neo płuc spada, ale rośnie na neo trzustki i przewodu
pokarmowego.
14. Oskrzela i płuca, jelito grube (łącznie z odbytem), sutek, złośliwe skóry, prostata, pęcherz
moczowy, żołądek, trzon macicy, nerka, jajnik, szyjka macicy, trzustka - od najczęstszych
liczba zachorowań (Pierwsza piątka najważniejsza)
15. Oskrzela i płuca, jelito grube (łącznie z odbytem), bez określonego umiejscowienia,
żołądek, sutek, trzustka, gruczoł krokowy, pęcherz moczowy, mózg, neka (bez miedniczki
nerkowej, jajnik, wątroba i przewody żółciowe - od najczęstszych liczba zgonów (Pierwsza
piątka najważniejsza)
16. W Polsce na tle innych europejskich krajów jesteśmy na średnim poziomie jeśli chodzi o
wskaźniki umieralności na neo u osób poniżej 65 roku życia. U osób 65+ roku te
współczynniki są jednymi z najwyższych w Europie.
17. Przedział 25-64 lata. Polska jest na 2 miejscu od końca w Europie (za Węgrami) jeśli chodzi
o umieralność na raka płuc. W tej samej grupie wiekowej jesteśmy trochę niżej średniej
(pozytywnie) jeśli chodzi o raka sutka.
18. U osób 65+ Polska jest w grupie krajów o wysokiej umieralności na neo jelita grubego i
odbytnicy. Ale na czele są Czechy i Słowacja (co prawdopodobnie wynika z małego
spożycia warzyw i owoców). W tej samej grupie neo prostaty - jesteśmy w środku stawki.
19. Zarówno zapadalność jak i umieralność u Kobiet i mężczyzn na neo jelita grubego i
odbytnicy rośnie.
20. 40% zachorowań na neo można byłoby uniknąć wdrażając program profilaktyki. Ale tylko
3% wydatków są przeznaczane na profilaktykę.
21. Główne czynniki ryzyka neo: Palenie (30%); dieta (30%); zakażenia (30%);czynniki
zawodowe (5%); zachowania seksualne, dzietność (4%); alkohol (3%); skażenie środowiska
(2%).
22. Ocena wpływu stylu życia na neo - bardzo przydatne są badania populacji migrujących z
kraju do kraju lub między kontynentami. Japończycy i Hindusi stworzyli najlepsze modele
migrując do USA czy UK. Zaczęli oni rozwijać te same choroby neo jak rdzenni
mieszkańcy tych krajów (zwłaszcza w 2-3 pokoleniu).
23. "Genes load the gun. Lifestyle pulls the trugger" Dr Elliot Joslin.
24. Styl życia a umieralność (Van Dam et al. BMJ 2008; 337:a1440)
1. ocena ryzyka zleży od 5 elementów stylu życia (palenie tytoniu, BMI, sposób żywienia,
spożywanie alko, poziom aktywności fizycznej)
2. Metodyka:
1. Prospektywne badanie kontrolne
2. 77782 zdrowe kobiety w wieku 34-59 lat
3. czas obserwacji 24 lata
3. Kategoria niskiego ryzyka: niepalący, BMI 18,5-25, 30 min umiarkowanej aktywności
dziennie minimum,zdrowa dieta, pożycie alko 1-14 g/dziennie.
25. Otyłość, a nawet nadwaga jest czynnikiem ryzyka zgonów sercowo-naczyniowych i
nowotworowych. Podobnie palenie tytoniu. Ex palacze też mieli ryzyko podwyższone.
Alkohol w niewielkich ilościach chroni przez chorobami sercowo-naczyń, ale zwiększa
ryzyko wielu neo. Aktywność fizyczna chroni przed serc-nacz i neo. Było dużo danych w
tabelach - trzeba znać główne trendy.
26. Im więcej czynników ryzyka tym ryzko zachorowania na neo większe.
27. Z metaanalizy 12 badań kohortowych odnośnie diety śródziemnomorskiej wynika że dieta ta
ogranicza umieralność całkowitą (9%), umieralność na choroby naczyń (9%) ... Sofi et al.
BMJ 2008.
28. Ważne badanie - EPIC. Największe badanie oceniające wpływ żywienia na neo. Na ryzyko
neo wpływa najbardziej: czerwone mieso, alko, sól, tłuszcz zwierzęcy, produkty z
aflatoksynami, dieta wysokokaloryczna, przetwarzanie w wysokiej temperaturze.
Zmniejszają ryzyko ciąży: warzywa, owoce, karotenoidy i wit C (naturalne), błonnik, ryby,
dieta niskotłuszczowa, oliwa z oliwek, dieta śródziemnomorska.
29. Im więcej zjada się czerwonego mięsa tym większe ryzyko neo jelita grubego oraz żołądka.
(zwłaszcza że w mięsie są nitrozaminy, które jeszcze bardziej zwiększają ryzyko neo
żołądka).
30. Neo zależne od otyłości (25-30% wszystkich): rak jelita grubego, rak piersi (po
menopauzie), przełyk, nerki, szyjka macicy.
31. Palenie i jednoczesne picie bardzo zwiększa ryzyko neo przełyku.
32. Witaminy A i E stosowane w suplementach powodują jeszcze większe ryzyko neo płuc.
33. Zalecenia żywieniowe w diecie przeciwneo:
1. dieta oparta na produktach roślinnych
2. BMI 18,5 - 24,9
3. należy spożywać 400-500 g warzyw i owoców
4. 600-800 g zbożowych i nasion strączkowych
5. nie zaleca się konsumpcji neo
6. Ograniczyć czerwone mięso do 80 g. preferować ryby i chude mięso.
7. Ograniczyć konsumpcje nasyconych tłuszczów. Dużo jednonienasyconych a zwłaszcza
oliwy z oliwek
8. spożycie soli <6g dziennie
9. mięsa i ryby przygotowywać w niskiej temp.
10. nie zaleca się suplementacji żywieniowej
34. Screening powinien być powtarzalny, prosty, tani i społecznie akceptowalny, oraz powinien
mieć wysoką czułość i swoistość. Żeby screening był skuteczny to musi być prowadzony
masowo i długoterminowo (np. w raku szyjki macicy dopiero przy objęciu badaniem 75%
kobiet uzyska się 25% redukcje umieralności.)
35. Mammografię należy robić u kobiet 50-69r.ż. i powtarzać je co 2-3 lata (u młodszych kobiet
bardzo dużo wyników fałszywie dodatnich). W tej grupie wiekowej zmniejsza umieralność
nawet o 30-40%. Czułość mammo 80%, ale swoistość 60%.
36. Rak szyjki macicy - miedzy 30-60 lat co 3-5 lat. Masowe badania w Kanadzie , USA i
Szwecji zredukowały zachorowalność o 50-70%.
37. Badanie kału na krew utajoną co 1 - 2 lata u wszystkich w wieku 50-74 lat. Czułość badania
50-70%. Badanie palcem nie zmniejsza umieralność z powodu umieralności na raka
odbytnicy.
38. Badanie PSA nie jest screeningiem.
39. Narodowy program zwalczania chorób neo. Ustawa z dnia 1.06.2005.
40. Warto poznać europejski kodeks walki z rakiem (ogólnie podobnie co tutaj, ale dodatkowe
zalecenie to szczepienie przeciw WZW B)
41. Liczba zachorowań na neo złośliwe w woj łódzkim rośnie i obecnie jest ich więcej u kobiet
niz u mężczyzn.
42. Najczęstsze zgony w woj łódzkim: Mężczyźni: płuco, nookreślone, żołądek (nietypowe bo
wszędzie spadają), stercz, pęcherz moczowy... Kobiety: Sutek (to jest nieaktualne, ale tak
było napisane na wykładzie), płuco, nieokreślone, okrężnica, jajnik, trzustka, żołądek,
szyjka macicy, mózg, odbytnica.
Wykład 7
Ekonomiczne aspekty profilaktyki leczenia chorób przewlekłych
1. Łączny koszt leczenia Dick'a Chenney'a wyniósł 1 mln $.
2. Zakłada się że koszty leczenia chorób układu krążenia w USA wzrosną z 272 bilionów USD
w 2010 do 818 bilionów w 2030.
3. W Polsce, całkowite wydatki na choroby sercowo-naczyniowe wyniosła w 2011 42 mld, a w
2030 wyniesie 93 mld.
4. Cytat ze slajdu: "Służba zdrowia powinna dawać pieniądze na leczenie - dupa jest od srania
- biorą pieniądze z podatków to niech leczą"
5. Weintraub WS et al. Circulation 2011:
1. 1 $ zainwestowany w ścieżki rowerowe obniża wydatki na służbę zdrowia o 3 $
2. Ograniczenie spożycia soli i podwyższenie podatków na na papierosy również
zmniejszyłoby te wydatki.
6. Palenie, BMI, aktywność fizyczna, dieta, ciśnienie tętnicze, całkowity cholesterol i glikemia
- oceniając te wskaźniki może ocenić stan układu sercowo-naczyniowego, klasyfikując go
jako poor/intermidiet/ideal. Zaledwie 1.1% dorosłych amerykanów nie ma żadnego z
czynników ryzyka, a 1.5% ma je wszystkie. W porównaniu z osobami posiadającymi
wszystkie czynniki ryzyka, osoby które mają 5 lub więcej cech pozytywnych ma:
1. o 78% mniejszą umieralność całkowitą
2. o 88% mniejsze ryzyko zgonu z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego.
7. "czy stać nas na złe żywienie dzieci?" - nie
8. Fat, unfit, unmotivated: cardiologist, heal thyself. Kardiolodzy w stanach nie są wzorami
postaw zdrowotnych i powinni leczyć się sami.
9. Częstość wysokiego poziomu ryzyka globalnego wg. WOBASZ (śmierć w ciągu 10 lat)
wynosi dla Polski 46% (M) i 21% (K).
10. W 1900 r w USA najczęściej umierano a zapalenia płuc, gruźlice, choroby przewodu
pokarmowego i dopiero na 4. miejscu były choroby sercowo-naczyniowe.
11. Obecnie w USA wydatek na 1 pacjenta wynosi około 8 tys $, a w Polsce ok 1,2 tys $.